Cosmopolitan Chicken Project
(1999-…)
Zijn leven lang al is kunstenaar Koen Vanmechelen gefascineerd door de kip en het ei. Van kleins af aan was hij in de weer met kooien en volières, op zijn kamertje stond een incubator. Daar kwam het inzicht dat de gedomesticeerde kip de kooi in zich draagt. Haar ei is haar gevangenis. Het doorbreken van de eierschaal door het kuiken symboliseert de bevrijding.
De mens heeft een kader, een lijst rond het wilde dier gemaakt, waardoor de essentie van deze vogel veranderde. Door de kooi te breken, onstaat er energie, toekomst en evolutie. De kip, dat zijn wij.
Het Cosmopolitan Chicken Project (CCP) startte in 1999 met het kruisen van een Mechelse Koekoek (B) en een Poulet de Bresse (FR). Over de jaren heen evolueerde het tot een universeel broedproject en tot een metaforisch, wereldomvattend narratief met filosofische, wetenschappelijke, medische en sociologische uitlopers. Het beoogde eindpunt is een kosmopolitische kip die de genen van alle kippenrassen van over de hele wereld in zich draagt.
Wetenschappelijk onderzoek toont dat Vanmechelens kruisingen een toenemende diversiteit vertonen. Elke kruising blijkt de weerbaarheid van de volgende generatie te vergroten. De kippen leven langer, zijn minder vatbaar voor ziekten en vertonen minder agressief gedrag.
Ondertussen werpen tentoonstellingen, installaties en het broedproces licht op vele menselijke vraagstukken rond diversiteit, identiteit, evolutie en duurzaam samenleven met onze soort en de andere soorten op de planeet.
Niets is wat het lijkt. De kern van het project is niet de kip, noch het ei, maar het kruisen en de diversiteit die daaruit voortvloeit. De kosmopolitische kip houdt ons dan ook een spiegel voor. Kruisen is niet alleen een praktische maar ook een filosofische noodzaak, zo niet een morele plicht. De huidige kippenrassen falen. Om inteelt en degeneratie te voorkomen, is er nieuw bloed nodig. “Ieder organisme heeft een ander organisme nodig om te overleven”
Het kweekproject
Centraal in het werk van Vanmechelen is het idee dat alle bestaande kippenrassen evolueerden uit de zogezegde oerkip, de Red Jungle Fowl. Die werd 7.500 jaar geleden gedomesticeerd aan de voet van de Himalaya. Van daaruit waaierde ze samen met het menselijke dier uit over de rest van planeet, waar ze vaak in isolatie evolueerde tot de gekende enigmatische kippenrassen. De explosie van diversiteit die volgde nadat deze soort een verbond sloot met de mens en zich met ons over de rest van de planeet verspreidde, ligt aan de basis van Vanmechelens queeste naar de bronnen van diversiteit en identiteit. Uit het niets komt iets, en uit iets volgt een tsunami aan veelheid die zich zonder balans evenwel terug verengt tot mono en niets. Hoe die beweging counteren, is iets wat de kunstenaar al decennia bezighoudt.
De kip is een door mensen gemaakt eindpunt. Door een eeuwenlang proces van inteelt en selectie vertonen kippensoorten de culturele karakteristieken van een bepaalde omgeving. In mijn kunst wil ik dat beperkende proces doorbreken en nadenken over een nieuw soort evolutie. De Cosmopolitan Chicken is het beginpunt van zo’n nieuwe vorm van evolutie die nooit stopt, een perpetuum mobile van genetische diversificatie en combinatie.
